Linux işletim sistemlerinde dosya sahipliğini değiştirmek için chown komutu, grup sahipliğini değiştirmek için de chgrp komutu kullanılmaktadır. Bu yazıda bu komutların kullanımını detaylı bir şekilde açıklayacağız.

Linux’ta Dosya Sahipliği Değiştirme

1-) Bu işlem için ilk olarak aşağıdaki komutları sırasıyla uyguluyoruz;

su
cd Desktop
mkdir deneme
ls -l

Birinci komut ile sistemde root olmak istediğimizi belirtmiş olduk. Bu komutu uyguladıktan sonra bizden root şifresi istenecektir. Gerekli şifreyi girdiğimizde root yetkisine sahip olacağız. İkinci komut ile masaüstü dizininin içine girmiş olduk. Üçüncü komut ile masaüstünde deneme isimli bir dizin (klasör) oluşturmuş olduk. Son komut ile de bulunduğumuz dizindeki dosya ve klasörleri detaylı bir şekilde görüntüledik. Burada oluşturduğumuz deneme dizininin sahipliğinin ve grubunun root olduğunu gördük.

• 

2-) Şimdi dizinin sahipliğini Onur kullanıcısı olarak değiştireceğiz. Onur kullanıcısı bizim sistemde var olan bir kullanıcıdır. Bu işlem için aşağıdaki komutu uyguluyoruz;

chown onur deneme
ls -l

Burada chown komutunu kullanarak deneme isimli dizinin sahibini Onur kullanıcısı olarak yapmış olduk. Ls -l komutunu kullanarak dizinin sahibinin değiştiğini görebiliriz. Burada dosya sahibinin Onur, grubunun ise root olduğunu görmüş oluyoruz.

Linux Dosya Grubu Değiştirme

Bir önceki bölümde dosya sahibini değiştirmek için gerekli adımları öğrendik. Şimdi dosya grubunu değiştirmek için kullanmamız gereken komutu öğrenelim. Bu işlem için aşağıdaki örneği inceleyelim;

1-) Bir önceki adımda deneme isimli dizinin dosya sahipliğini Onur olarak değiştirmiştik. Şimdi aynı dizinin grubunu değiştirelim. Biz örneğimizde bu dizinin grubunu bilgiislem olarak yapacağız. Bilgiislem bizim sistemimizde olan bir grup. Şimdi bu işlem için aşağıdaki komutları uyguluyoruz;

chgrp bilgiislem deneme
ls -l

Evet ilk komutu uyguladıktan sonra ls -l yaptığımızda deneme isimli dizinin grubunun bilgiislem olarak değiştiğini görüyoruz.

2-) Şimdi aynı dizinin hem sahibini hem de grubunu root olarak değiştirelim. Yani bu işlemleri bir komut içinde yapalım. Bu işlem için aşağıdaki komutu uygulamamız yeterli olacaktır;

chown root:root deneme
ls -l

Evet dizin sahibinin ve grubunun root olarak değiştiğini ls -l komutunu kullanarak gördük.

Linux ile ilgili konularımıza devam edeceğiz. Bizi takip etmeye devam edin.

Centos 8 işletim sisteminde root kullanıcısının şifresini unuttuğumuzda sistem üzerinde herhangi bir ayarda değişiklik yapmamız mümkün olmaz. Bu nedenden dolayı bu şifreyi sıfırlamamız gerekmektedir.

Centos 8 işletim sisteminde root kullanıcısının şifresini uzaktan bağlantı yaparak sıfırlamamız mümkün değildir. Bu işlemi cihaz açılırken yapabileceğimizden dolayı cihazın yanında olmamız gerekmektedir. Eğer uzaktan bağlantı ile yapmak istiyorsak cihazımıza kvm bağlamamız gerekmektedir. Bu hatırlatmaları yaptıktan sonra Centos 8 şifre sıfırlama işleminin nasıl yapıldığını öğrenelim;

1-) İlk olarak şifresini sıfırlamak istediğimiz cihazı yeniden başlatıyoruz. Cihazımız açıksa aşağıdaki komutu kullanarak yeniden başlamasını sağlayabiliriz;

reboot now

2-) Cihaz açılırken Centos Stream bölümünün üstündeyken e tuşun basıyoruz.

3-) Gelen ekranda Linux ($root) ile başlayıp quiet ile biten bölümün yanına aşağıdaki değeri ekliyoruz ve CTRL + X tuşlarına birlikte basıp yaptığımız değişikliği kaydediyoruz;

rd.break enforcing=0

4-) Bu adımda sysroot dizininin yetkilerini kontrol etmek için aşağıdaki komutu uyguluyoruz. Bu komutu uyguladığımızda çıktıda ro değerini göreceğiz. Bu değer dizinin salt okunur olduğunu göstermektedir;

mount | grep sysroot

5-) Sysroot dizinine okuma ve yazma yetkisi vermek için aşağıdaki komutu uyguluyoruz ve daha sonra bu dizinin yetkilerini tekrar kontrol etmek için bir önceki komutu tekrar uyguluyoruz;

mount -o remount, rw /sysroot/
mount | grep sysroot

Çıktıda da görüldüğü gibi ro değeri rw oldu. Yani yazma ve okuma yetkisi vermiş olduk;

6-) Yukarıdaki işlemlerden sonra artık sysroot dizininin içine girebiliriz. Aşağıdaki ilk komut ile sysroot dizinin içine girmiş olacağız. İkinci komut ile de root kullanıcısının şifresini değiştirmek için gerekli işlemi yapmış olacağız.

Passwd komutunu uyguladıktan sonra bizden root kullanıcısı için yeni şifre girmemiz istenecektir. Şifreyi iki kere girdikten sonra yeni şifre tanımlanacaktır;

chroot /sysroot/
passwd

7-) İşlemi tamamlamak için aşağıdaki komutları sırasıyla uyguluyoruz;

touch /.autorelabel
exit
logout

Son komutu uyguladıktan sonra sistemin açılması biraz uzun sürebilir. Sistem açıldığında yeni root şifresi ile giriş yapabiliriz. Tekrar görüşmek üzere. Şimdilik hoşçakalın.

Bash script, Linux işletim sistemlerinde programlama yapmaya yarayan bir araçtır. Linux’ta bash script yazarak işlemlerimizin hızlı ve otomatik olarak gerçekleşmesini sağlayabiliriz. Tekrarlanan görevleri hızlı bir şekilde yapmak ve otomatik olarak gerçekleştirmek için bash script işimize çok yaramaktadır. Bu yazıda örnek bir bash script yazarak bu aracın kullanımını öğreneceğiz.

1-) Örneğin, sistemimde home/onur/Desktop dizininde yer alan .txt uzantılı dosyaları silmek için bir tane bash script yazmak istiyorum. Bu işlem için ilk olarak aşağıdaki komutları sırasıyla uyguluyorum;

cd Desktop
touch sil.sh
ls
nano sil.hh

Birinci adımda cd komutu ile masaüstü dizinine geçiş yapmış oldum. Yani Desktop klasörünün içine girdim. İkinci adımda ise bash script dosyasını oluşturdum (not: bash script dosyalarının uzantıları .sh olmalıdır). Burada dosyanın ismini sil.sh olarak verdim. Üçüncü adımda ise ls komutunu kullanarak dosyanın oluştuğunu gördüm ve teyit ettim. Son adımda ise nano editörünü kullanarak oluşturduğum sil.sh dosyasını düzenlemek için açtım.

2-) Açılan dosyanın içine aşağıdaki komutları yazıyorum;

#!/bin/bash
find /home/onur/Desktop -name "*.txt" -type f -exec rm -f {} \;

Bu komutları eksiksiz olarak yazdıktan sonra dosyayı kaydetmek için önce CTRL + X tuşlarına birlikte basıyorum ve daha sonra Y tuşuna basıp enter yapıyorum.

3-) Daha sonra dosyaya çalıştırma yetkisi vermek için aşağıdaki komutu uyguluyorum;

chmod +x sil.sh

4-) Evet bash script dosyam hazır ve artık çalıştırabilirim. Bu işlem için aşağıdaki komutları sırasıyla uyguluyorum;

./sil.sh
ls

İlk adımda oluşturduğum bash script dosyasını çalıştırdım. İkinci adımda ise bulunduğum dizindeki dosyaları ve klasörleri görüntülemek için ls komutunu kullandım. Görüldüğü gibi home/onur/Dekstop dizinindeki tüm txt uzantılı dosyalar silindi.

Bu dosyayı zamanlamış görevlere ekleyerek dosyanın belirli aralıklar ile otomatik olarak çalışmasını sağlayabiliriz. Bu şekilde yedekleme scripti yazarak otomatik olarak yedek alma işlemini de yapabiliriz. Bu makalede bash scriptin kullanım amacını öğrendik. İlerleyen günlerde zamanlanmış görevler konusuna da değineceğiz. Tekrar görüşmek üzere. Şimdilik hoşçakalın.

Güvenlik için Linux sunucumuzun şifresini belirli aralıklarla değiştirmemiz gerekmektedir. Bu doğrultuda kendimiz için bir kural belirleyerek şifremizi belirli sürelerde değiştirebiliriz. Bu işlem için şifremizi en son değiştirdiğimiz tarihi öğrenmeye ihtiyaç duyabiliriz. Bu durumda aşağıdaki komut yapısını kullanmamız gerekmektedir;

chage -l kullanıcı-adi

Örneğin sistemimizde bulunan root kullanıcısının şifre değiştirme tarihini görüntüleyelim. Bu işlem için uygulamamız gereken komut şu şekildedir;

chage -l root

Linux ile ilgili konularımıza devam edeceğiz. Bizi takip etmeye devam edin.