Aktif olan ayın takvimini ekranda göstermek için cal komutu kullanılmaktadır. Takvim görüntüleme ihtiyacı duyduğumuzda bu komutu uygulayabiliriz.
Bu komutu daha detaylandırabilmemiz mümkündür. İstediğimiz ay ve yıla ait olan bir takvimi ekranda görüntülemek istiyorsak cal komutunu aşağıdaki gibi kullanmamız gerekecektir;
Cal [ay] [yıl] Örnek; cal 4 1988 Yukarıdaki örnekteki komutu uygulayarak 1988 yılının Nisan ayına ait olan takvimi ekranda görüntülemiş olduk. İstediğimiz bir ay ve yıla ait takvimi görüntülemek istiyorsak cal komutunu bu şekilde kullanabiliriz.
İfconfig komutu Windows işletim sistemlerinde ip öğrenmek için ipconfig komutu kullanılmaktadır. Linux işletim sistemlerinde ise bu işlem için ifconfig komutunu kullanmamız gerekmektedir. Bu komutu uyguladığımızda Linux sistemimizde bulunan ağ kartları ile ilgili detaylı bir şekilde bilgi alabiliriz.
Komutun kullanımı; İfconfig
Örnek; İfconfig
Ağ Bağdaştırıcılarını Pasif ve Aktif Yapma Sistemimizde yer alan ağ bağdaştırıcılarını pasif ya da aktif duruma getirebiliriz.
Pasif yapmak için; İfconfig ağ_bağdaştırıcı_ismi down Aktif yapmak için; İfconfig ağ_bağdaştırıcı_ismi up Örnek; İfconfig venet0 down İfconfig venet0 up
Not: Ağ bağdaştırıcısı ismini öğrenmek için ifconfig komutunu kullanabiliriz.
Yukarıdaki örneğimizde ilk komutta sistemimizde yer alan venet0 isimli ağ bağdaştırıcımızı pasif duruma getirmiş olduk. İkinci komutta ise pasif yaptığımız bu ağ bağdaştırıcımızı tekrar aktif yapmış olduk.
host komutu Bir ip adresine ait olan hostu bulmak için bu komut kullanılmaktadır.
Komutun Kullanımı; host ip-adres Örnek; host 192.168.2.2 Yukarıdaki örnekte 192.168.2.2 ip adresine ait olan host ismini sorgulamış olduk.
traceroute Komutu Bir domain isminin host adresine ulaşıncaya kadar izlediği yolu ekranda görüntülemek istiyorsak traceroute komutunu kullanabiliriz.
Komutun Kullanımı; traceroute domain_ismi Örnek; traceroute bilgialnet.com Yukarıdaki örnekte sorgulama yapan cihazın bilgialnet.com adresine ulaşıncaya kadar izlediği yolu (route) ekranımızda yazdırmış olduk.
arp komutu Sistemimizde bulunan arp tablosunu görüntülemek istediğimizde arp komutunu kullanmamız yeterli olacaktır.
Komutun Kullanımı; arp whois komutu Whois komutu, bir ip adresinin hangi ağa dahil olduğunu ve o ağdan sorumlu olanların bilgilerini ekranda yazdırmaktadır. Bu komut ile ağdan sorumlu olan firmaların veya kişilerin telefon numaraları, e-posta adresleri ekranda yazdırılmış olunacaktır.
Komutun Kullanımı; whois ipadresi_veya_domainismi Örnek; whois 10.10.10.10 Yukarıdaki örnekte belirttiğimiz ip adresine ait whois bilgilerini ekranda yazdırmış olduk.
rwho –a komutu Sistemimizde ağa bağlı kullanıcıların görüntülemek istediğimizde rwho –a komutunu kullanmamız gerekmektedir.
hostname komutu Hostname komutu ile sunucumunuz veya bilgisayarımızın tam ismini ekranda görüntülememiz mümkündür. Bu komutu uyguladığımızda sunucumuzun tam ismi ekranda gözükecektir.
ps komutu Sistemimizde aktif olarak çalışan işlemler ile ilgili bilgi almak istiyorsak ps komutunu kullanabiliriz. Bu komutu uyguladığımızda aktif olan işlemlerin ne kadar süredir aktif olduğunu ve bu işlemlerin ne kadar ram ve cpu harcadığını detaylı bir şekilde ekranda görüntüleyebiliriz.
Komutun Kullanımı; Ps
sleep komutu Belirtilen süre boyunca işlem yapmadan beklenilmesini sağlamak için sleep komutu kullanılmaktadır. Bu komut ile belirlediğimiz süre tamamlandığında bekleme otomatik olarak sonlanmaktadır.
Komutun Kullanımı; sleep süre [süre-tipi] Sleep komutunda süre tipi olarak “s”, “m”, “h”, “d” değerlerini verebiliriz. Bu değerlerin anlamları şu şekildedir; S= Saniye M=Dakika H= Saat D= Gün
Örnek; sleep 3 –h Yukarıdaki komutu uyguladığımızda sistemimiz 3 saat boyunca işlem yapmadan bekleyecektir. Saat sonunda bekleme süresi otomatik olarak tamamlanacaktır.
free komutu Linux kurulu sistemimde bulunan ram ile ilgili ayrıntılı bilgi almak istiyorsak free komutunu kullanmamız gerekmektedir. Bu komut ile sistemimizde bulunan toplam ram miktarını, kullanılan ve boşta olan ram miktarını ayrıntılı olarak ekranda göstermemiz mümkündür.
Komutun Kullanımı; free
Örnek; free
Free komutunu uyguladığımızda yukarıdaki resimdeki gibi bir çıktı aldık. Bu çıktıdaki değerleri kısaca açıklayalım;
Total= Bu bölümde toplam ram miktarımız yazmaktadır. Used= Kullanılan ram miktarı bu bölümde yazmaktadır. Free= Boşta olan ram miktarı bu bölümde yazmaktadır. Shared= Paylaşılan ram miktarı bu bölümde yazmaktadır.
Not: Bu komutu uyguladığımızda çıktıda yer alan değerler kilobyte cinsindendir.
df komutu Linux kurulu sistemimizde yer alan hard diskler ile ilgili ayrıntılı bir şekilde bilgi almak istiyorsak komut satırına df komutunu yazmamız yeterlidir.
Komutun Kullanımı; df
Örnek; df
Df komutunu yazıp enter tuşuna bastığımızda yukarıdaki resimdeki gibi bir çıktı karşımıza gelecektir. Bu çıktıda yer alan değerleri kısaca açıklayalım;
1K-blocks= Sistemimizde yer alan hard diskin toplam miktarı bu bölümde yazmaktadır. Used= Kullandığımız hard disk miktarı bu bölümde yazmaktadır. Available= Boşta olan hard disk miktarı bu bölümde yazmaktadır. Use %= Toplam hard disk boyutumuzun kullanım oranı bu bölümde oran olarak yazmaktadır.
quota komutu Df komutu ile sistemimize bulunan hard disklerimiz ile ilgili ayrıntılı bir şekilde bilgi alabilmekteyiz. Sadece disklerimizin ne kadar alanının kullanıldığını öğrenmek istiyorsak Quota komutunu kullanmamız yeterli olacaktır.
Komutun Kullanımı; quota
İşlemci Bilgileri Alma (cat /proc/cpuinfo) Linux’ta işlemci ile ilgili detaylı bir şekilde bilgi almak istiyorsak proc dizinin içinde yer alan cpuinfo dosyasını okumamız yeterli olacaktır. Bu işlem için aşağıdaki komutu uygulamamız yeterli olacaktır.
Komutun Kullanımı; cat /proc/cpuinfo Bu komutu uyguladığımızda sistemimizde yer alan işlemci ile ilgili detaylı bir bilgi karşımıza çıkacaktır (işlemci modeli, işlemci hızı, işlemcinin çekirdek sayısı vb).
Örnek; cat /proc/cpuinfo
top –c komutu Linux işletim sisteminde çalışan servislerin ne kadar cpu (işlemci) kullandığını görmek için top- c komutunu kullanmaktayız.
Komutun Kullanımı top –c Bu komutu uyguladığımızda sunucumuzda çalışan servislerin ne kadar cpu harcadığını ayrıntılı olarak karşımıza gelecektir.
Bir Gruba Parola Verme Linux’ta gruplara parola vererek grup güvenliğini sağlayabiliriz. Bu işlem için gpasswd komutunu kullanmamız gerekmektedir.
Komutun Kullanımı; gpasswd grup-ismi Örnek; gpasswd muhasebe Yukarıdaki örnekte daha önce sistemimizde yer alan muhasebe isimli grubumuz için parola tanımlama isteğinden bulunmuş olduk. Oluşturmak istediğimiz parolayı girdikten sonra ilgili grup için parola oluşturma işlemi tamamlanmış olacaktır.
groups komutu Bir kullanıcıya ait olan grupları görüntülemek istiyorsak groups komutunu kullanmamız gerekmektedir. Eğer bu komut ile bir kullanıcı ismi belirtmezsek sisteme bağlantı yaptığımız aktif kullanıcı girdi olarak kabul edilir.
Komutun Kullanımı; groups [Kullanıcı_İsmi] Örnek; groups root Yukarıdaki örnekte sistemimizde yer alan root kullanıcısının üye olduğu grupları ekranda göstermiş olduk.
Örnek2; groups Yukarıdaki örnekte ise sisteme bağlantı yaptığımız kullanıcının üye olduğu grupları ekranda göstermiş olduk.
users komutu Linux sistemimize bağlı olan kullanıcıları listelemek için users komutu kullanılmaktadır.
Komutun Kullanımı; users
logname komutu Sisteme giriş yaptığımız kullanıcının adını ekranda yazdırmak istiyorsak logname komutunu kullanabiliriz.
Komutun kullanımı; logname Bu komutu uyguladığımızda sisteme hangi kullanıcı ile bağlandıysak o kullanıcının ismi ekranda yazdırılacaktır.
who komutu Users komutu ile sistemimize bağlı olan kullanıcıları görebildiğimizi öğrenmiştik. Sistemimize bağlı olan kullanıcılarla ilgili daha detaylı bir şekilde bilgi almak istiyorsak who komutunu kullanmamız gerekmektedir. Who komutu users komutuna göre daha işlevsel bir komuttur.
Komutun Kullanımı; who
whoami komutu Sisteme bağlantı yaptığımız kullanıcı hesabı ile ilgili(kendi hesabımız ile ilgili) bilgi almak için whoami komutunu kullanabiliriz.
Komutun Kullanımı; whoami
Örnek; whoami
last komutu Linux sistemimize en son bağlantı yapmış kullanıcıları last komutu ile listeletmemiz mümkündür.
Önceki yazılarımızda Linux işletim sistemlerinde kullanıcı ve grup oluşturma işlemlerinin nasıl yapıldığını anlatmıştık. Bu yazıda ise bir kullanıcıyı gruba dahil etmek için yazmamız gereken komutu öğreneceğiz. Şimdi bu işlem için bir tane örnek yapalım;
Örnek; usermod -a -G muhasebe Mehmet Yukarıdaki örnekte sistemimizde yer alan Mehmet isimli kullanıcımızı muhasebe grubuna dahil etmiş olduk. Sizde bu komutta olduğu gibi kullanıcılarınızı gruplara ekleyebilirsiniz. Bu komutun aldığı diğer parametreleri aşağıdaki tablo üzerinden inceleyebilirsiniz;
Parametre Açıklama -c Açıklama ekleme yapmak için kullanılır. -d Kullanıcının ev dizinini belirtmeye yarar. -L Kullanıcı hesabını kilitlemek için kullanılır. -U Kilitlemiş kullanıcı hesabının kilidini kaldırmak için kullanılır.
Örnek; usermod -L onur Sistemimizde bulunan Onur kullanıcısını kilitlemiş olduk.
usermod -U onur Kilitli olan Onur kullanıcısının kilidini kaldırmış olduk.
